DERMOSKOPİK TERMİNOLOJİ SÖZLÜĞÜ 1

**Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji AD, Dermato-onkoloji Birimi arşivinden; Prof Dr Fezal Özdemir ve Prof Dr Işıl Kılınç Karaarslan katkılarıyla hazırlanmıştır

Dermoskopik terim ve örnek resim

Terimin Türkçe karşılığı ve açıklaması

Aggregated globules:

“Agrege globüller”

Tanım: renkleri mavi-gri olmayan, kümelenmiş globül yapılarıdır.

Histopatoloji: bak “globül”.

 

Annular-granular structures:

“Anüler-granüler yapılar”

Tanım: Anüler, granüler görünüm oluşturacak şekilde folliküler açılımları çevreleyen çok sayıda mavi-gri nokta yapılarıdır.

Histopatoloji: Kıl foliküllerinde melanin varlığını ifade eder.

 

Arborizing vessels:

“Dallanan damarlar”

Tümör yüzeyine yakın seyrettiği için net olarak görülebilen, ağaç dallarına benzer şekilde dallanma gösteren (kalından inceye doğru uzanan), çapları ? 2 mm, telenjiektatik damarlardır.

 

Asymmetric pigmented follicules:

 

 

“Asimetrik pigmente foliküller”

Tanımlama: Foliküler açılımlar çevresinde eksantrik anüler pigmentasyon varlığıdır.

Histopatoloji: Atipik hücrelerinin her bir kıl folikülünde asimetrik dağılımını ifade eder.

Atypical Pigment Network:

“Atipik pigment ağı”

Tanımlama: kahve, siyah, gri, ağ gözleri farklı büyüklükte, ağ atkıları kalın, düzensiz dağılımlı ağ yapısıdır.

Histopatoloji: dermoepidermal bileşke boyunca, tekil ya da yuvalar halinde yerleşmiş atipik melanositlerle birlikte olan, kalınlaşmış ve genişlemiş rete uzantılarının karşılığıdır.

Atypical Pseudonetwork:

“Atipik psödo-ağ”

Yüz yerleşimli lentigo malignada görülen atipik psödo-ağ, melanomun progresyonuna göre anüler-granüler yapılar, gri psödo-ağ, romboidal yapılar ve asimetrik pigmente foliküller gibi farklı morfolojik görüntüler ile temsil edilir.

Blotch:

“Leke”

Tanımlama: Alttaki yapıların görülmesini engelleyen, lezyonda simetrik veya asimetrik dağılım gösteren, lokalize ya da diffuz, siyah, kahverengi ve/veya gri renkte yapısız alanlardır.

Histopatoloji: Tüm epidermis ve/veya üst dermis boyunca yerleşen yoğun melanin pigment artışına bağlıdır.

 

Blue-White Structures:

“Mavi-beyaz yapılar”

Herhangi bir tipte mavi ve/veya beyaz rengin varlığıdır. (Görsel olarak hem “mavi-beyazımsı tül” ü, hem de “regresyonu” içerir. Bu 2 yapı tam olarak ayırt edilemediğinde, fikir birliği oluşturmak amacıyla ortaya konmuştur.)

 

 

Blue-whitish veil:

“Mavi-beyazımsı tül”

Tanımlama: Üzerinde beyaz "buzlu cam" görüntüsü ile birlikte olan, düzensiz, yapısız, mavi bir pigmentasyon alanı; tüm lezyonu kapsayamaz, lezyonun sıklıkla klinik olarak yükselmiş olan kısmını temsil eder.

Histopatoloji: yüzeyel dermisteki melanin ya da yoğun pigmente melanosit yuvalarının üstünde yer alan, kompakt ortokeratoz ve hipergranuloz ile birlikte olan akantozik bir epidermisi yansıtır.

 

Branched streaks:

“Dallanmış ışınsal yapılar”

Tanımlama: sadece ABCD kuralında kullanılır ve kırılmış, parçalanmış ağ yapısını ifade eder. Işınsal yapı (streak) ile karıştırılmamalıdır.

Histopatoloji: pigmente rete uzantı kalıntıları ve epidermis ve papiller dermisteki köprüleşen melanositik yuvaların kalıntılarıdır.

Cobblestone pattern:

“Kaldırım taşı paterni”

Lezyonun çoğu kısmına açılı globüllerin hakim olmasıdır.

 

 

Comedo-like openings / Pseudofollicular openings:

 

 
 

“Komedon benzeri açıklıklar/ Psödo-foliküler açıklıklar”

Tanımlama: Sarı-kahve veya kahve-siyah yuvarlak veya düzensiz şekilli yapılardır.

Histopatoloji: epidermal invaginasyonlarda ve dilate folliküler açıklıklarda yerleşmiş keratin tıkaçları ifade eder.

 

Comma vessels

 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


“Virgül damarlar”

Virgüle benzer şekilde “tipik” damar yapıları; en sık intradermal nevus, bazen seboreik keratozlarda görülür.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Corkscrew vessel

 
 

“Tirbuşon damarlar”

Düzensiz ve kalın-sarmallı “atipik” damarlar; en sık melanom ve melanom metastazında görülür.

 

Crista dotted pattern:

“Noktalı krista paterni”

Tanımlama: Akral bölgede, sırtlarda düzenli bir biçimde yerleşmiş nokta/globül’lerdir. Konjenital nevusların histopatolojik karakteristiklerinden olan nevus hücrelerinin adneksosentrik dağılımı nedeniyle oluşur.

Histopatoloji: Sırtların merkezine açılan ekrin duktusların distal kısmını saran nevus hücre yuvalarını ifade eder.

 

 

Crown vessels:

“Taç damarlar”

Lezyonu çelenk gibi saran, eğik, çok nadiren dallanan damarlar; hemen her zaman sebase hiperplazide, merkezi beyaz-sarı globüllerle birlikte görülür.

 

Crystalline/chrysalis structures (Shiny white streaks):

 
 

“Kristal/krizalit benzeri yapılar”

Tanım: Sadece polarize dermoskopide görülebilen birbirine paralel veya dik biçimde yapılanmış, kısa, parlak, beyaz çizgisel yapılardır.

En sıklıkla bazal hücreli karsinom ve invaziv melanomda olmak üzere, Spitz nevus, dermatofibrom ve liken planus benzeri keratozda da görülürler.

Histopatoloji: dermal fibroplaziyi (kollagen demetleri ve yeni kollagen yapılanmaları) ifade eder.

 

Dermoscopy:

 

“Dermoskopi”

Pigmente veya nonpigmente deri lezyonlarının nonpolarize ışık ve yüzey yansımalarını engelleyecek bir sıvı ortamıyla birlikte ya da yansımanın minimal olduğu polarize ışıkla sıvı ortamı kullanılmadan, çeşitli güçteki büyütme sistemleriyle (basit el aleti ya da digital sistemler) birlikte incelendiği, invaziv olmayan bir in vivo tanı tekniğidir. Epidermis, dermoepidermal bileşke ve papiller dermisteki pigmente anatomik yapılar, yüzeyel yüzeyel damar ağı ve hatta bazen kollagenöz stroma hakkında bilgi verir.

Delicate pigment network:

“İnce ağ yapısı”

Ağ gözleri küçük, ağ atkıları ince tipik ağ yapısı olup, benign pigmente melanositik lezyonlarda gözlenir.

 

Dot:

“Nokta”

Tanımlama: 0.1mm’den küçük çaplı, siyah, kahverengi, gri veya mavi-gri renkte olabilen küçük, yuvarlak pigment birikimleridir.

Histopatoloji: Siyah nokta yapısı stratum korneumda melanin / melanosit birikimini, gri nokta ise melanofajları temsil eder.

Dotted vessels:

“Noktasal damarlar”

Düzenli bir biçimde yan yana sıkıca dizilmiş, kırmızı noktalardır.

Exophytic papillary structures:

“Ekzofitik papiller yapılar”

Tanımlama: Genellikle kabarık lezyonlarda görülen belirgin papilliform yapılardır. Yan yana toplanmış, kubbe şekilli yapılar olup, sıklıkla düzensiz kriptlerle aralanırlar.

Histopatoloji: belirgin papillamatoz mevcuttur.

 

 

Fat fingers:

“Tombul parmak bulgusu”

Tanım: seboreik keratozun serebriform yüzeyinde girusların oluşturduğu kalın, lineer, kavisli, dallanmış veya oval/halka yapılardır.

Histopatoloji: Keratin materyal ile dolu sulkuslarla çevrelenmiş epidermis/dermis uzantısıdır.

 

Fibrillar pattern:

“Fibriler patern”

Tanım: Olukları eğik/oblik biçimde kesen, çok sayıda, ince, fibriler pigmentasyondur.

Düzenli (regular) fibriler patern:

  • Pigmentasyon düzenli ve simetrik,
  • Fibrillerin kalınlığı ve boyu çoğunlukla eşit,

· Fibrillerin uçları düz bir çizgide sıralanmış gibidir.

  • Akral melanositik nevuslerde görülür.

Düzensiz (irregular) fibriler patern:

  • Pigmentasyon düzensiz ve asimetrik,
  • Fibriller organize değil,
  • Fibrillerin uçları bir çizgide dizilmemiştir.
  • Akral melanomda görülebilir.

Histopatoloji: Kornifiye tabakanın eğimli bir şekilde, içinde melanin katlarıyla birlikte yükselmesiyle oluşur.

Fingerprinting:

“Parmak izi görünümü”

Tanım: Parmak izini andıran açık kahverengi ince paralel çizgilerden oluşan ağ benzeri yapıdır.

Histopatoloji: akantotik epidermisin invaginasyonlarını temsil eder.

 

Globule:

“Globül”

Tanımlama: Çapları 0.1mm’den büyük “nokta” yapıları olup, yuvarlak, oval ya da açılı olabilirler.

Histopatoloji: Alt epidermiste, dermoepidermal bileşkede veya papiller dermiste kümeleşmiş melanin ya da melanositleri ifade eder.

Globulostreak-like pattern:

“Globüler-ışınsal patern”

Akral melanositik nevuslarda görülen minör paternlerden olup, koyu kahverengi globül ve kahverengi lineer / kıvrımlı-lineer ışınsal yapı benzeri pigmentasyon gösterir.

Glomerular vessels:

“Glomerüler damarlar”

Noktasal damarların bir çeşidi olup lineer şekilde ya da kümeleşmiş halde bulunan, böbrek glomerulusunu andırır gibi sıkı bir şekilde sarılmış lineer damarlardır ve el dermoskopunda noktasal damarların bir varyasyonu şeklinde görülür.

Gray Pseudonetwork:

 

 

 

“Gri psödo-ağ”

Tanım: :Folliküler ostiumları çevreleyen gri pigmentasyon olup lentigo malignada görülebilen atipik psödo-ağ yapısı öğelerinden biridir.

Histopatoloji: regresyon sürecini belirtir.

 

 

Hairpin vessels:

“Firkete damarlar”

Tanımlama: Lineer damarların keskin bir şekilde bükülerek adeta firkete gibi birbirine paralel hale gelen 2 kısım oluşturmasıdır. Atipik damarlar olup melanomda daha kalın, keratinize tümörlerde ise daha ince ve sıklıkla beyazımsı bir halo ile çevrilidirler.

 

Homogeneous blue pigmentation:

 

 

 

 

 

 

 

 

“Homojen mavi pigmentasyon”

Tanımlama: Herhangi bir lokal yapının bulunmadığı homojen, mavi bir pigmentasyondur.

 

 

Hypopigmentation:

 
 

“Hipopigmentasyon”

Tanımlama: Lezyonun genel pigmentasyonundan daha az pigmente olan lokal veya diffuz alanlardır.

Histopatoloji: epidermis ya da dermiste melanin pigmentinin azaldığı alanları ifade eder.

 

Irregular dot/globules:

 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

“Düzensiz nokta yapısı/globüller”

Tanımlama: Lezyonda düzensiz biçimde dağılmış nokta/globüllerdir.

Histopatoloji: Bak “nokta” ve “globül”.

 

 

Irregular blotch:

“Düzensiz dağılımlı leke”

Tanımlama: Lezyonda asimetrik dağılım gösteren, lokalize ya da diffuz, siyah, kahverengi ve/veya gri renkte yapısız alandır.

Histopatoloji: Bak “leke”.

 

 

Irregular crypt/Brain-like pattern:

 

“Düzensiz kriptler / Beyin benzeri patern”

Tanımlama: Beyin benzeri bir görünüm oluşturan, kabarıklıklar arasındaki koyu kahve oluklar olup, seboreik keratozun karakteristiğidir.

Histopatoloji: Akantotik epidermis invaginasyonlarını temsil eder.

Jelly sign:

 
 

 

 

 

 


Jöle bulgusu” (jöle benzeri kenar)

Jöle yayması gibi gözüken, deri yüzeyindeki açık-kahverengi pigmentasyondur. Bu bulgu yassı, endofitik seboreik keratozlarda ve buna ilerleyen solar lentigolarda görülebilir.

Lacunar pattern:

“Laküner patern”

Tanımlama: iyi sınırlı, yuvarlak-oval, kırmızı, kırmızı-mavi, kırmızı-siyah renkli yapılar olan “lakünler”in lezyon geneline hakim olmasıdır.

Histopatoloji: lakünler dilate kan damarlarını ifade eder. Bunlar tromboze olduklarında siyah renkte görünürler.

Large blue-gray ovoid nests:

“Büyük mavi-gri oval yuvalar”

Tanımlama: Pigmente tümör gövdesine bağlı olmayan, globüllerden büyük, iyi sınırlı, pigmente, ovoid/ elonge alanlardır.

Histopatoloji: Pigmente bazoloid tümör adacıklarını temsil eder.

 

Lattice-like pattern:

“Kafes benzeri patern”

Tanımlama: Sulkusları takip eden ve bunları dik olarak kesen pigmentasyondur.

Histopatoloji: Krista profunda limitans ve intermedia arasında köprüleşen transvers pigmentasyonu yansıtır.

Lineer irregular vessels:

 
 

 

 


“Lineer düzensiz damarlar”

Lineer ve düzensiz şekil, hacim ve dağılım gösteren kırmızı yapılardır.

Maple leaf-like areas/Leaf-like areas:

“Yaprak benzeri alanlar”

Tanımlama: Genellikle lezyon periferinde yerleşen kahveden gri/maviye değişen bulböz yapılardır. Ağ yapısı ya da komşu pigment alanından köken almaması psödopoddan ayırımını sağlar.

Histopatoloji: Pigmente bazaloid tümör adacıklarını gösterir.

Milky red globules/areas:

“Beyazımsı-kırmızı globüller /alanlar”

Tanımlama: Kırmızımsı-pembe oval veya poligonal, bulanık alanlardır; atipik lineer damarlar içerirler ve kuvvetle melanoma işaret ederler.

 

Moth eaten :

 

“Güve yeniği kenar”

Soler lentigo ve yassı seboreik keratozların keskin kenarlarında görülen konkav girintilerdir

Multicomponent pattern:

“Çok bileşenli patern”

Tanımlama: Üç veya daha fazla fazla dermoskopik paternin birlikte görülmesidir; çoğunlukla melanomda rastlanır.

 

   

Multiple blue-gray dots: multipl mavi-gri nokta yapıları

“Multipl mavi-gri nokta yapıları”

Dermal melanofajları temsil eden, daha geniş bir alandaki bir araya gelmiş nokta yapılarıdır.

Multiple blue-gray globules:

“Multipl mavi-gri globüller”

Pigmente bazaloid tümör adacıklarını temsil eden BCC kriterlerinden olup, multipl mavi-gri noktalardan ayırt edilmelidir.

Multiple milia-like cysts:

“Multipl milyum benzeri kistler”

Tanımlama: Çok sayıda, çeşitli büyüklüklerde beyaz veya sarımsı, yuvarlağımsı yapılardır.

Histopatoloji: intraepidermal keratin kistlerini temsil eder.

 

Negative pigment network:

“Negatif pigment ağı”

Tanımlama: Normal pigment ağının aksine, ağ atkıları açık renkte, ağ gözlerinin koyu renkte olan ağ görünümüdür.

Histopatoloji: daha az pigmente, elonge rete uzantılarını temsil eder.

 

Nonspecific pattern:

“Non-spesıfik patern”

Tanımlama: Bilinen tanımlı paternlerin hiçbirisine uymayan paterndir.

 

Parallel furrow pattern:

“Paralel oluk paterni”

Tanımlama: Sulkus süperfisyalisleri, yani derinin oluklarını takip eden lineer bir pigmentasyondur.

Histopatoloji: Krista profunda limitans etrafında yerleşmiş melanosit yuvaları ve transepidermal melanin eliminasyonu ile meydana gelir.

 

Parallel ridge pattern:

“Paralel sırt paterni”

Tanımlama: Krista süperfisyalisler boyunca uzanan, yani sırtlar üzerindeki bant-benzeri pigmentasyondur.

Histopatoloji: Krista profunda intermedyada belirgin melanosit proliferasyon ve transepidermal melanin eliminasyonu ile meydana gelir.

 

 

Pebbles on the ridges:

“Sırtlarda çakıltaşları”

Akral subkorneal hemorajide görülen, sırtlar üzerindeki keskin sınırlı, multipl, kırmızı–siyah globüller olup, çakıltaşlarına benzetilmiştir.

 

Peppering:

“Serpilmiş karabiber görünümü”

Tanımlama: beyaz ya da hipopigmente yapısız bir alanda, multipl, gri notalardır.

Histopatoloji: papiller dermisteki değişen miktarlardaki melanofajları ifade eder.

 

Pigment network:

“Pigment ağı”

Tanımlama: Açık kahve diffuz bir pigmentasyon zemini üzerinde, pigmente “çizgiler” (ağ atkıları) ve hipopigmente “delikler” (ağ gözleri) den oluşan balpeteği benzeri görümdür.

Histopatoloji: Ağ çizgileri uzamış, yoğun pigmente rete sırtlarındaki ve rete uçlarındaki melanosit yuvalarının, ağ gözleri dermal papillaların karşılığıdır.

Polymorphous vessels:

“Polimorf damarlar”

Lezyonda birden fazla tipte damar mevcudiyetidir.

 

Pseudonetwork:

 

 

 

 

     
   
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


“Psödo-ağ”

Tanımlama: Yüzde görülen yuvarlak, eşit çaplı, geniş ağ atkıları ve ağ gözlerinden oluşan ağ yapısıdır.

Histopatoloji: Yüz derisinde rete kenarları yassı ya da yoktur. Epidermis veya papiller dermisin diffuz, homojen kahverengi pigmentasyonu folliküler ostiumlarla perfore olur. Böylece ağ gözleri folliküler açılımları, ağ atkıları da deri ekleri etrafındaki pigmentasyonu temsil eder.

 

Pseudopod:

 

“Psödopod”

Tanımlama: Lezyon kenarında görülen parmağımsı uzantılar olup, ağ yapısından veya ana kitleden normal deriye doğru yayılır. Yani ışınsal yapının parmağımsı tipidir.

Histopatoloji: Radyal olarak birleşen junctional pigmente melanosit yuvalarını ifade eder.

 

 

Radial streaming:

“Işınsal uzantı”

Tanımlama: Lezyon kenarında görülen lineer uzantılar olup, ağ yapısından veya ana kitleden normal deriye doğru yayılır. Yani ışınsal yapının lineer tipidir.

Histopatoloji: Radyal olarak birleşen junctional pigmente melanosit yuvalarını ifade eder.

 

 

Rainbow pattern:

 

“Gökkuşağı paterni”

Polarize ışıkla görülebilen, kırmızıdan mora kadar değişen gökkuşağı spektrumunun çeşitli renklerini barındıran patern olup, ilk kez Kaposi sarkomu için tanımlanmıştır. Hastalığın vasküler lümenden zengin tipinde ışık hüzmesinin vasküler yarıklardan geçerken kırılmasına bağlı oluştuğu varsayılmıştır.

Regression:

“Regresyon”

Tanımlama: “Beyaz skatris-benzeri depigmentasyon” ve/veya “serpilmiş karabiber görünümü” kavramlarını kapsar. Klinik olarak lezyonun yassı kısmına tekabül eder. Her iki kavram birlikteyse melanom için spesifiktir.

Histopatoloji: Beyaz skatris-benzeri depigmentasyon kalınlaşmış papiller dermisteki fibrozis alanlarını, serpilmiş karabiber görünümü ise papiller dermisteki değişen miktarlardaki melanofajları ifade eder.

Regular blotch:

“Düzenli dağılımlı leke”

Tanımlama: Lezyonda simetrik dağılım gösteren, lokalize ya da diffuz, siyah, kahverengi ve/veya gri renkte yapısız alandır.

Histopatoloji: Bak “leke”.

 

Rhomboidal structures:

“Romboidal yapılar”

Tanımlama: Foliküler ostiumlar çevresinde romboidal görüntü oluşturacak şekilde gri-kahve pigmentasyon

Histopatoloji: Epidermis veya üst dermisteki melanom hücrelerinin bir araya gelerek oluşturdukları koheziv tabakalarının, LM ilerledikçe, folikül etrafında birleşmesiyle oluşur.

 

Scale:


 

“Skuam”

Beyaz homojenöz yapılar olup keratinize deri hastalıklarında görülür.

Spoke-wheel-like structures/areas:

“Tekerlek benzeri yapılar / alanlar”

Tanımlama: Daha koyu renkli santral bir eksende birleşen, iyi sınırlı, sıklıkla ten rengi/mavi/gri olabilen radyal uzantılar

Histopatoloji: Folliküler epitelden kaynaklanan pigmente bazaloid hücre adalarına karşılık gelir.

Starburst pattern:

 

“Patlayan yıldız paterni”

Tanımlama: Lezyon periferinde radyal dizilimli pigmente ışınsal yapıların ve /veya nokta ve globüllerin varlığıdır.

 

 

 

 

Strawberry pattern:

“Çilek paterni”

Pembe-kırmızı psödoağ yapısı oluşturan eritem zemininde, follikül ağızlarının sarımsı keratotik tıkaçlarlarla dolması ve beyaz bir hale ile çevrilmesidir. Beyaz-sarı yüzey skuamı da vardır. Yüz yerleşimli non-pigmente aktinik keratozlarda görülür.

Streaks:

“Işınsal yapılar”

Tanımlama: Işınsal uzantı ve psödopod kavramlarını kapsar. Lezyon kenarında görülen lineer veya parmağımsı uzantılar olup, ağ yapısından veya ana kitleden normal deriye doğru yayılır.

Histopatoloji: Radyal olarak birleşen ya da köprüleşen junctional pigmente melanosit yuvalarını ifade eder.

String of pearls:

“İnci dizisi damarlar”

Nokta damarların retiküler dizilimde veya inci dizisi gibi düzenle sıralanmasıdır; berrak hücreli akantom’da tanımlanmıştır.

Structureless areas:

“Yapısız alanlar”

Lezyonda fark edilebilir herhangi bir lokal yapının bulunmadığı homojen bir alandır.

 

Transitional patern:

“Geçiş paterni”

Akral kılsız/ kıllı deri geçiş bölgesinde yerleşen melanositik nevuslar için karakteristik olan, ağ yapısıyla paralel oluk ya da kafes paterninin kombinasyonudur.

 

Typical pigment network:

“Tipik pigment ağı”

Kahverengi, ağ gözleri küçük ve eşit büyüklükte, ağ atkıları ince, lezyonda düzenli dağılmış ve periferde incelen ağ yapısıdır.

 

White collarate:

 

“Beyaz yakalık”

Tanımlama: Sıklıkla lezyon periferinde yerleşen, halka ya da yay şekilli, beyaz renkli bir yapıdır. Histopatoloji: Lezyonu periferden saran hiperplastik adneksiyal epitele karşılık gelir. Piyojenik granulom için en özgün yapı olarak tanımlanmıştır, ancak bazı ekzofitik tümörlerde de görülebilir.

 

 

White rail (White fence):

 

“Beyaz çit”

Sıklıkla vertikal biçimde, bazen yatay olarak da lezyonu kesen beyazımsı lineer yapılar ya da bantlardır.

Histopatoloji: : Kapiller demetleri ya da lobülleri çevreleyen fibröz septalara karşılık gelir.

Piyojenik granulomda tanımlanmıştır ama bazı vasküler lezyonlarda da görülebilir.

 

 

 

White scar-like depigmentation:

“Beyaz skar-benzeri depigmentasyon”

Çevre deriden daha beyaz homojenöz alanlar olup, histopatolojik olarak papiller dermis içindeki fibrozis, gösterir.